Khóc với Hội Văn oan

Vẫn cứ dây cà ra dây muống, loanh quanh thế nào mãi chưa thoát ra được chuyện cụ Trần Dần và bác Nguyên Ngọc, đương kim chủ tịch hội "Văn oan". Tôi gọi thế là có lý do, từ từ sẽ rõ.

Duyên nợ giữa bác Ngọc và cụ Trần Dần đã có từ thời 1958 như đã nhắc ở entry trước, khi ấy bác Nguyên Ngọc thẳng tay "uýnh" nhóm Nhân văn giai phẩm, mà đối tượng cụ thể là cụ Trần Dần.

Nửa thế kỷ sau, khi cụ Trần Dần được "phục hồi", thì bác Nguyên Ngọc lại là một trong những người phát ra bức "Thư ngỏ", đòi tập "Trần Dần - Thơ" phải được "xuất bản", ngay cả khi nó đang được "xuất bản", thế mới hài (!?).

Gần đây, bác Nguyên Ngọc có tuyên bố lập ra cái Văn đoàn độc lập, vẫn lại thấy bóng cụ Trần Dần thấp thoáng đằng sau, mặc dù cụ đã rời "cổng tỉnh" để "hạc giá vân du" từ năm 1997.

Thì đó, cái Tuyên bố thành lập Văn đoàn độc lập của bác Nguyên Ngọc có hai ý chính, thực chất chẳng khác hai câu thơ của cụ Trần Dần là mấy.

Đó là hai câu này, nhiều người thuộc: 

Tôi khóc những

chân trời

không

có

người bay

Lại khóc những người bay

không có

chân trời

Cụ Trần Dần "khóc" như vậy, ta hãy xem bác Nguyên Ngọc "mếu" thế nào:

Tuyên bố thành lập Văn đoàn độc lập, có hai nội dung chính:

1. “Văn chương Việt Nam yếu kém có nguyên nhân chủ quan trước tiên thuộc chính người cầm bút là sự thờ ơ đối với trách nhiệm xã hội, vô cảm trước thời cuộc, quan trọng hơn nữa là thiếu độc lập tư duy, từ đó mà tự hạn chế năng lực sáng tạo”.

Thì đây, cụ Trần Dần:

Tôi khóc những

chân trời

không

có

người bay

Đến đoạn sau, bác Nguyên Ngọc lại "mếu" tiếp:

2. “Một xã hội như chúng ta đang có, trong đó các quyền tự do cơ bản của con người thực tế bị vi phạm trầm trọng, đương nhiên đè nặng lên tâm lý sáng tạo của người cầm bút, làm mờ nhạt và tắt lụi các tài năng”

Thì, ý cụ Trần Dần cũng đâu có khác:

Lại khóc những người bay

không có

chân trời

Vậy thì hai câu thơ của cụ Trần Dần có thể lấy làm đề từ cho bản tuyên bố của bác Nguyên Ngọc. Và Văn đoàn độc lập nên gọi là hội "Văn oan" cho đúng và xứng với hội "Dân oan" đã có sẵn.

Phải chăng là bởi có quá nhiều duyên nợ, nên bác Nguyên Ngọc bị hồn ma bóng quế của cụ Trần Dần ám ảnh? 

Cụ "khóc" bằng thơ, thì bác "mếu" bằng tuyên bố. 

Cụ, từ khi bị bác "uýnh" thì phải ra khỏi Hội Nhà văn. Ba mươi năm sau, cụ lại viết đơn xin trở lại Hội. 

Bác thì cùng lúc ở cả Hội Văn oan, lẫn Hội Nhà văn, hình như chưa "xin ra" hay chí ít cũng chưa thấy tuyên bố "ly khai" hội Nhà văn. 

Ba mươi năm ấy, cụ Trần Dần thực sự "độc lập" làm thơ, thậm chí chẳng để in, lại càng chẳng vì tiền.

Mấy chục năm nay, bác Nguyên Ngọc đã lúc nào "độc lập" mần văn đâu, (đúng hơn, bác vẫn "mần" văn kèm với chính trị hoặc kinh tế (?).

Mà thôi.

Chẳng riêng bác Nguyên Ngọc bị ám, hai câu thơ của cụ Trần Dần còn được nhiều anh khác cố vận vào chính mình, suốt ngày mếu mếu máo máo, làm như bầu trời này đã hẹp hòi với họ lắm lắm.

Khiến tôi đâm thắc mắc:

Cụ Trần Dần ("nhờ" bác Nguyên Ngọc mà) suốt 30 năm không được "mở miệng", phải ngồi lỳ một chỗ, đến nỗi ám cả bóng vào vách, thì sự “khóc than” nhẽ còn có thể hiểu được.

Trong khi đó, bác Nguyên Ngọc và nhiều bác khác nữa cả đời Tàu Tây tung tăng như con loăng quăng, thuận tay và có dịp thì các bác cũng nện người khác ra trò. Ấy thế mà nay đồng loạt "mếu máo" đòi bay cả, và lại còn yêu cầu ... trời phải rộng chân ra cho các bác bay nữa thì là thế nào??? 

Chết chết chết, trước tiên, mong các bác hãy thử nhòm xuống nách mình xem, có bác nào mọc ra được nhúm... cánh nào không đã? 

Nếu các bác thực sự có cánh, thì bầu trời là của các bác, chân trời sẽ do chính các bác tạo ra. Các bác hay cưỡi tàu bay các bác biết rồi, chỉ cần các bác lên cao thì chân trời sẽ tự động lùi xa. 

Những người thực sự "có cánh" như G. Marquez hay Mạc Ngôn chẳng hạn, thì họ chả cần nhờ đến tàu bay. Marquez đã tạo cho riêng mình một bầu trời hiện thực hoang đường để tự do bay lượn đấy thôi. Còn Mạc Ngôn, liệu ông ta có bị trói cánh nhà văn bởi chính cái chức vụ sĩ quan tuyên truyền chính trị quân đội Trung cộng?

Ở ta, một bậc đa tài như Nguyễn Đình Thi, cũng chỉ khiêm nhường nhìn nhận rằng mình chẳng qua cũng "có tí cánh" như con... vịt, “bay được một tí, bơi được một tí, và đi bộ thì... nhiều tí”.

Trong khi đó, các bác tuyền là dững "con chim gì có lông không cánh", lại cứ nhất quyết đòi bay? Ừ, thì vẫn có "chỗ" đủ cho các bác "bay tứ tung" đấy thôi! ("Lý con sáo" cải biên). 

----------

Nói vậy mà các bác vẫn chửa hiểu ra, vẫn còn ấm ức chê trời hẹp để gia nhập Hội "văn oan" của bác Nguyên Ngọc nữa, thì ... em chịu, em phắn đơi. 

Em chỉ nhắn lại, thôi thì kệ các bác (không bay được thì chịu khó) leo lên cột điện, ngóng chân trời rộng mở ... và tiếp tục khóc, khóc đi, và khóc cho... 

... những chân trời không có người bay, và những người bay không có chân trời...