Cuộc hỏa thiêu đất nước của đám trẻ trâu Nepal

Nepal là một nước cộng hòa đại nghị và là một quốc gia có đến 178 đảng phái. Từ năm 1990 đến nay đã 32 lần thay chính phủ.

Ở Nepal, tiếng Anh là phương tiện giao tiếp của nhiều người, đến mức đôi khi họ quên mất ngôn ngữ mẹ đẻ của mình*. Thậm chí, trong trường học, nếu học sinh bị phát hiện nói tiếng Nepal còn có thể phải nộp “tiền phạt”. Nhưng khác với vài quốc gia lân cận, Nepal chưa bao giờ là thuộc địa của Anh.

Nguồn thu ngoại tệ lớn nhất của Nepal, chiếm đến 6.7% GDP nước này vào năm 2022 đến từ du lịch, trong khi đó tiếng Anh là ngôn ngữ chung của du lịch quốc tế.

Nguồn ngoại tệ tiếp theo, là đăng lính Gurkha, nghĩa là làm cửu vạn và đánh thuê cho quân đội Ấn hoặc Anh. Việc tuyển mộ Gurkha cũng đưa việc học tập tiếng Anh trở nên quan trọng hơn là học tiếng mẹ đẻ.

Đã mất gốc rồi thì từ biểu tình của gen Z trở thành cuộc bạo loạn hỏa thiêu đất nước của đám trẻ trâu cũng là điều tất yếu.

Cuộc biểu tình khởi đi chỉ nhằm chống lệnh cấm mạng xã hội và tham nhũng, nhưng đã ngay lập tức biến thành cuộc bạo loạn thảm họa nhất trong nhiều thập kỷ. Đám đông nhanh chóng gia tăng mức độ bạo lực, đốt phá mọi thứ bắt gặp, từ các phương tiện giao thông cho đến Tòa án Tối cao, nhà Quốc hội, đồn cảnh sát, từ tư dinh của các chính trị gia đến cơ sở kinh doanh tư nhân. Chúng điên rồ đến mức đốt luôn cả nhà tù, đốt luôn cả bệnh viện.

Giờ thì trẻ trâu cầm đầu bảo rằng chúng không chủ trương gây ra bạo lực, đó là tội của "những kẻ cơ hội".

Chúng chỉ muốn một ca sĩ nhạc rap lên làm thủ tướng.

Hoặc chỉ muốn một thằng choai choai, biết tiếng Anh lên làm thủ tướng.

Nhưng chúng để lại những gì?

Các trụ sở cảnh sát, tòa án và cơ quan báo chí bị tấn công, thiêu hủy và cướp phá. Tòa nhà quốc hội và nhiều văn phòng bộ ngành bị thiêu rụi, giờ đây các quan chức phải dựng lều làm việc ngoài trời.

Các công trình kiến trúc đẹp nhất đất nước đã bị hỏa táng.

Cung điện Singha Durbar nằm tại khu trung tâm Kathmandu, được coi là biểu tượng quyền lực chính trị của quốc gia Nepal suốt hơn một thế kỷ. Được xây dựng năm 1908 và mang dấu ấn kiến trúc châu Âu. Đây không chỉ là nơi ở chính thức của các đời thủ tướng mà còn là điểm đón tiếp nguyên thủ và hoàng gia quốc tế, như Nữ hoàng Elizabeth II và Công nương Diana. 

Dinh tổng thống Rashtrapati Bhavan có tuổi đời 102 năm mang phong cách tân cổ điển với những hàng cột, mái vòm và hoa văn tinh xảo. Rastrapati Bhawan ban đầu là dinh thự cá nhân, sau thành nơi làm việc và cư trú của nguyên thủ quốc gia.

Tòa nhà Quốc hội trước vốn là Trung tâm Hội nghị Quốc tế Birendra (BICC), hoàn thành năm 1993, mang phong cách kết hợp giữa kiến trúc hiện đại và yếu tố truyền thống Nepal. Với hội trường chính hơn 1.000 chỗ ngồi, BICC từng là địa điểm tổ chức các hội nghị cấp cao và sự kiện quốc tế.

Khách sạn 5 sao Hilton được xây dựng vào năm 2016, nâng ngành dịch vụ khách sạn của Nepal lên tầm quốc tế. Khách sạn có chi phí xây dựng hơn 90 triệu USD, với tầm nhìn toàn cảnh dãy Himalaya mới được chính thức khai trương vào tháng 7-2024.

Không chỉ Hilton, hơn 20 khách sạn khác cũng bị đốt phá. Chúng hỏa thiêu ngành du lịch vốn là trụ cột của nền kinh tế, tạo việc làm cho hơn 370.000 lao động của đất nước. Chỉ tính riêng ngành kinh doanh khách sạn - nguồn thu chính của nền kinh tế du lịch Nepal - ước thiệt hại lên đến hơn 25 tỷ rupee.

Có đến 27 siêu thị của một trong những doanh nhân giàu nhất Kathmandu đã bị đốt cháy.

Trong cơn điên, đám trẩu tre Nepal còn tấn công vào cả các cơ sở y tế: 13 kho lạnh chứa vắc-xin và 37 cơ sở y tế trên toàn Nepal đã bị đốt phá và cướp bóc. Chương trình tiêm chủng của Nepal trong những năm tới có nguy cơ hoàn toàn ngưng trệ. Nhiều hồ sơ lưu trữ của quốc gia cũng bị thiêu rụi trong các vụ đốt phá, khiến việc cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe cơ bản sẽ gặp nhiều khó khăn.

Có ít nhất 2 nhà tù ở miền Tây Nepal và 1 nhà tù lớn nhất ở thủ đô Kathmandu bị tấn công. 13.500 tù nhân đã trốn thoát. Các tù nhân buộc phải đào tẩu, nếu không muốn bị hỏa táng bởi trẻ trâu.

Có đến 27 siêu thị của một trong những doanh nhân giàu nhất Kathmandu đã bị cướp phá và đốt cháy.

Tính đến ngày 15-9, đã có ít nhất 72 người thiệt mạng, gồm 59 người biểu tình, 10 tù nhân và 3 cảnh sát. Ngoài ra còn hơn 2.100 người bị thương trong các cuộc đụng độ.

Theo Cơ quan Quản lý Bảo hiểm Nepal, tính đến ngày 18-9, các công ty bảo hiểm phi nhân thọ đã tiếp nhận 1.984 đơn yêu cầu bồi thường, tổng trị giá hơn 150 triệu USD. Con số này sẽ còn tăng khi quá trình đánh giá thiệt hại hoàn tất. Hãy so sánh: sau thảm họa động đất khủng khiếp ở Nepal năm 2015, số tiền bồi thường chỉ là khoảng 124 triệu USD.

Không chỉ riêng ngành bảo hiểm mới bị thiệt hại, Liên đoàn Công nghiệp Nepal (CNI) cho biết một số doanh nghiệp lớn đã thống kê mất mát tài sản lên tới 450 triệu USD. Những cơ sở kinh tế bị ảnh hưởng gồm khách sạn Hilton Kathmandu, nhiều cửa hàng thuộc các chuỗi bán lẻ, trụ sở các công ty viễn thông, nhà máy và showroom ô tô của Tập đoàn Chaudhary, doanh nghiệp tư nhân lớn nhất Nepal.

Cuộc hỏa táng đất nước của trẻ trâu Nepal dường như chỉ xảy ra trong cơn bốc đồng chốc lát.

Để rồi, ai sẽ phải trả giá?

Và trong bao nhiêu năm?

--------------

(*) Điều này không lạ đối với một vài người bên ta. Chẳng hạn đã có chị phụ huynh nào đó, khoe con mình học trường quốc tế, hồn nhiên tự hào rằng cháu không biết tiếng Việt.