Kinh Kha - Anh hùng hay kẻ ăn hại?

 

Nhớ lại nhiều năm trước, Trâu giáo sư nức nở khen Cù Hà mã là "anh hùng Kinh Kha thời hiện đại". Nghe cũng hoang mang lắm lắm.

Bèn đọc lại Đông Chu liệt quốc và Sử ký Tư Mã Thiên để biết Kinh Kha là người thế nào, anh hùng hay ăn hại.

Thời Chiến quốc, Trung quốc lúc ấy bao gồm 7 nước lớn (thất hùng): Hàn, Ngụy, Sở, Tần, Tề, Triệu, Yên và vài nước nhỏ khác. Kinh Kha vốn là người nước Tề, lưu vong sang nước Vệ. Kha tự cho mình là giỏi về kiếm pháp nên đem kiếm thuật ra thuyết vua nước Vệ. Vua nước Vệ làm ngơ, Kha lại chạy tiếp sang nước Yên.

Ở nước Yên, Kha vẫn thất nghiệp, hay ra chợ ngồi uống rượu chịu cùng Cao Tiệm Ly, một tay chuyên chơi đàn trúc. Rượu say Cao Tiệm Ly đàn, còn Kha thì hát, hát xong thì  khóc. Khóc rồi than thở, cho là thiên hạ không biết "bố mày là ai".

Bấy giờ Tần đã thôn tính xong 2 nước chư hầu là Hàn và Triệu, ấp ủ mưu đồ chiếm nước Yên. Thái tử (con vua) nước Yên, tên là Đan, muốn chống lại mưu đồ ấy bằng một kế hoạch ám sát vua Tần (Tần Doanh Chính, sau trở thành Tần Thủy Hoàng). Đan tiếp xúc Điền Quang, một giang hồ già và hết thời, nhờ Quang tuyển đặc vụ có đủ trí, dũng và tài - để thực hiện điệp vụ này.

Khi xem mặt một số "ứng viên" do Đan nuôi sẵn trong nhà, Điền Quang chê tuốt tuồn tuột. Sau cùng, Quang đề xuất chọn đàn em Kinh Kha, vì tay này khác đám kia ở chỗ "mừng, giận không để lộ ra sắc mặt". Thêm một lý do khác nữa mà Đông Chu liệt quốc cho biết: Điền Quang cũng chính là người chuyên bỏ tiền trả nợ nhậu cho Kinh Kha.

Đan mừng lắm, cấp luôn xe của mình cho Quang ra chợ gặp Kha đang nhậu nhẹt đàn hát cùng Cao Tiệm Ly. Ly biết ý, lảng đi để cho hai tay giang hồ gặp riêng. Điền Quang truyền đạt ý Đan xong, Kha đang ngà ngà, hứa "đâu dám không vâng mệnh đại ca". Kha vừa hứa xong, Quang dặn Kha phải đến gặp Thái tử Đan ngay, rồi rút gươm đâm cổ tự sát, nhằm khích máu yêng hùng của Kha, đồng thời cũng buộc Kha không còn đường đánh tháo.

Sau khi gặp Đan, Kha chấm dứt chuỗi dài cơm nhờ rượu chịu. Đan đưa Kha về, tôn là thượng khanh (khách quý bậc nhất), xây hẳn môt toà nhà to cho ở, ngày ngày đến thăm, đích thân cung phụng cỗ "Thái lao" (cỗ sang bậc nhất), xe ngựa và gái đẹp để Kha tùy ý hưởng thụ.

Một hôm Kha định nhặt viên ngói ném con rùa dưới ao, Đan bèn đưa thoi vàng cho Kha liệng, khỏi mất công cúi nhặt. Có bữa cùng cưỡi ngựa, Kha buột miệng khen gan ngựa ngon, Đan bèn cho thịt luôn con ngựa quý ngày đi nghìn dặm của mình để lấy mỗi lá gan đãi khách. Một lần cùng nhậu, Kha khen người thiếp hầu đàn của Đan có đôi bàn tay đẹp. Tiệc xong, Đan cho dâng lên Kha một mâm ngọc. Mở ra, trên mâm chính là đôi bàn tay ngà ngọc của mỹ nhân...

Kíp đến ngày quân Tần đã tập trung ở biên giới phía Nam sông Dịch, Đan Thái tử hoảng sợ và dục Kha lên đường. Kha bèn ra điều kiện rằng: để tiếp cận Tần vương, Đan phải cấp cho Kha 2 món hàng đặc biệt để dụ "đối tác": Thứ nhất, là thủ cấp của Phàn Ô Kỳ (cựu tướng nhà Tần, kẻ tử thù của Tần vương, đang tị nạn ở Yên, được Đan cưu mang), thứ hai, là bản địa đồ Đốc cương, một khu đất trù phú của Yên mà Tần vẫn luôn thèm khát. Đan bảo cái đầu Phàn tướng quân thì hơi khó, chứ cái địa đồ Đốc cương thì có gì mà tiếc.

Kha bèn đích thân đến gặp Phàn Ô Kỳ, xin... cái đầu. Ô Kỳ rút gươm tự cứa cổ, cổ đứt chưa hết, Kha lấy gươm chặt cho đứt hẳn rồi xách về. Gặp Đan, Kha lại câu giờ, bảo chưa có dao (chủy thủ) để lụi Tần vương. Đan nói, dao chuẩn bị lâu rồi, mua hết cả trăm cân vàng, đã tẩm thuốc độc, thử trên người, rớm tý máu là chết liền.

Kha vẫn muốn câu giờ, xin Đan cho chờ một "chiến hữu" tên là Cáp Nhiếp về rồi mới cùng đi. Thực chất, Cáp Nhiếp mới là "đệ nhất thiên hạ" về kiếm pháp và cũng không hề là "chiến hữu" của Kha. Sử ký cho biết: đã có lần Kha qua đất Du Thứ, huyên thiên nói chuyện kiếm pháp với Nhiếp, Nhiếp coi khinh chẳng thèm nói gì, chỉ trừng mắt nhìn Kha. Kha vội trốn biệt khỏi đất Du Thứ. 

Đan nói việc nước sôi lửa bỏng không thể chờ được. Cáp Nhiếp lênh đênh như bèo trôi mặt bể, biết tìm ở đâu. Hiện dưới trướng Đan có kẻ tên là Tần Vũ Dương, từng giết người từ lúc mới 13 tuổi, Kha mang đi theo cùng vậy.

Âm mưu "bán cái" điệp vụ cho Cáp Nhiếp không thành, Kha đành thở dài cam chịu. Đan soạn ngay quốc thư hiến đất Đốc Cương và giao nộp thủ cấp Phàn tướng quân, lại bỏ thêm hàng nghìn lượng vàng sắm sửa hành trang cho Kha mang đi. Tần Vũ Dương được giao làm phó sứ, xách đồ cho Kha.

Đến ngày đi, Đan mở tiệc hoành tráng tiễn hai "đặc vụ" bên bờ sông Dịch. Bên tiễn mặc sẵn áo tang, Cao Tiệm Ly được mời tới chơi đàn để lên dây cót cho Kinh Kha uống và hát. Kha hát: 

Gió hiu hiu hề, nước sông Dịch lạnh ghê, Tráng sĩ một đi không trở về...

Đan quỳ xuống dâng thêm một ly nữa, Kha đón lấy hắt một phát vào miệng không hề nhăn mặt, đoạn lại phọt ra thêm mấy câu hát nữa rồi leo lên xe, người ra đi đầu không ngoảnh lại...

Đặc vụ Kinh Kha sang đến đất Tần, hối lộ ngàn lượng vàng để được vào cung gặp mặt Tần vương, dâng thủ cấp Phàn Ô Kỳ và địa đồ. Vào cung, Kha được lên chính điện, còn Dương phải ôm tráp quỳ ở dưới. Kha dâng cuộn địa đồ cho Tần vương, trong đó có dấu con dao, Tần vương giở ra chưa kịp đọc chữ xem tranh thì đã thấy mũi dao lòi ra. Kha hoảng quá một tay túm áo vua Tân, một tay giằng dao nhưng đâm không kịp, chỉ dứt được mỗi cái tay áo của Tần vương. Bên đuổi, bên chạy lòng vòng, Tần vương cũng luống cuống mãi chưa rút được gươm. Sau nhờ viên quan ngự y ném cái túi thuốc cản Kha và một tên hầu nhỏ mách nước, Tần vương mới xoay bao gươm ra sau lưng và rút được gươm ra khỏi vỏ. Tần vương chém một phát, Kha đứt ngay đùi trái không chạy được nữa, đành ném hú họa con dao, nhưng chỉ trúng cái cột đồng, tóe lửa. Đặc vụ số 2 là Tần Vũ Dương chưa kịp động thủ cũng lập tức bị đập chết.

Hỡi ôi! Thế là:

Kinh Kha chưa lên đường hề, thì đã toi mạng Điền Quang tiên sinh và Phàn tướng quân, thêm nàng hầu rượu xinh đẹp bị chặt hai tay, chắc cũng chết nốt. Thằng bị thử dao chỉ rướm tý máu, thì đã chết rồi. Con thiên lý mã chết oan vì hiến nội tạng cho ngài nhậu. Vàng ngọc mất oan vì bị ngài đem ném rùa, hối lộ và tiêu sài, không có sao kê nên không thể liệt kê cho hết.

Khi Kinh Kha thi hành "điệp vụ" hề, thì chính ngài cũng toi nốt, lại chết thêm tay cộng sự Tần Vũ Dương, và mất luôn cái dao tẩm độc Đan mua cả trăm cân vàng.

Kinh Kha thi hành "điệp vụ" xong hề, thì đến lượt Đan thái tử, kẻ chủ mưu và tài trợ vụ khủng bố này cũng bị chính cha mình phục rượu, thắt cổ, chặt lấy cái đầu mang đi tạ tội với vua Tần.

Phía bên kia, mục tiêu ám sát là Tần vương hề, thì chỉ rách mỗi cái tay áo và bị một phen hồn vía lên mây. Bù lại, nước Yên mất hẳn về tay nước Tần.

Thế mới lòi ra cái trình kiếm thuật của tráng sĩ võ mồm Kinh Kha, mà lâu nay ngài vẫn mang nó đi "du thuyết" khắp nơi.

Sử ký Tư Mã Thiên (phần Thích khách liệt truyện) chép: "Lỗ Câu Tiễn sau khi nghe tin Kinh Kha đâm vua Tần, nói riêng một mình: Than ôi, hắn không thạo về phép đánh gươm. Ta thật không biết người quá nỗi..."

Còn Đông Chu liệt quốc thì đánh giá hiệu quả của điệp vụ như sau:

"Tiếc thay Kinh Kha chịu thái tử Đan nước Yên cung dưỡng bao nhiêu ngày, đi sang Tần làm một việc chẳng xong, không những tự hại mình, lại làm uổng ba người là Điền Quang, Phàn Ô Kỳ và Tần Võ Dương, đoạn tống sinh mệnh cha con vua Yên, đó cũng vì kiếm thuật không tinh mà nên nỗi vậy".

Rốt cục, anh hùng cái con khỉ, Kinh Kha chỉ là một thằng ăn hại.

Ăn hại và nói phét.

---------