AN ỦI CÔNG CHỨC CẤP HUYỆN

 

Ngày 16/6/2025, với 466/466 phiếu tán thành, Quốc hội đã thông qua Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) theo đó, việc giải thể cấp huyện sẽ diễn ra từ ngày 1/7/2025.

Khi đó, 696 đơn vị hành chính cấp quận, huyện (gồm cả 85 thành phố thuộc tỉnh, 2 thành phố trực thuộc Trung ương) sẽ dừng hoạt động. Hệ thống hành chính Việt Nam sẽ chuyển sang mô hình hai cấp (tỉnh/thành phố và xã/phường/thị trấn).

Xin bầy tỏ lòng biết ơn đối với các anh chị em là công chức cấp huyện đã tận tâm, tận lực cống hiến trong một thời kỳ lịch sử của đất nước.

 

Hỡi ôi,

Thế sự thăng trầm,

Lòng người bối rối.

Giải thể huyện chính thức triển khai,

Sáp nhập tỉnh tiến hành nóng hổi.

Bỏ đi e tỉnh xã còn thương,

Giữ lại ngại trung ương bảo tội

Trước đã đeo một cổ hai tròng

Nay lại chịu ba chìm bảy nổi

Mấy chữ lệ sa

Vài hàng viết vội...

 

Nhớ anh xưa,

Tính nết khoan hòa

Con nhà dòng dõi

Doanh nghiệp gọi mấy lần từ chối

Công chức thi một phát vào ngay

Cũng luân chuyển chỗ này chỗ nọ

Lại học thêm trường đó trường này

Tuy có lúc lên xe xuống ngựa,

Song thường xuyên đít thớt đầu chày.

Tỉnh xuống ta mổ trâu mổ lợn,

Ta lên tỉnh: đi đâu vậy mày?

Ngó lên trên ta hơi dở dở,

Nhìn xuống dưới mình cũng hay hay...

 

Những tưởng ghế bàn bền vững mãi,

Ngờ đâu cơ chế đổi dời ngay...

 

Giờ bảo về cày ruộng,

Ruộng đếk đâu mà cày,

Ngỡ đất lành chim đậu,

Mà vạ gió tai bay...

Trước là anh công chức,

Nay thành ông ăn mày!

 

Thôi thì...

Mua xâu chả chó,

Nhấp chén rượu cay.

Lợi riêng đành chịu kém,

Nghĩa lớn quyết đong đầy.

Chia tay quận huyện nhiều lưu luyến

Mở mặt non sông ắt đổi thay.

 

-----------------

Tường thuật của Chính ủy Bùi Tùng khác với lời kể của chiến sĩ liên lạc Nguyễn Văn Phúc

Ông Nguyễn Văn Phúc là chiến sĩ liên lạc của Chính ủy Bùi Tùng.

Bài báo "Gặp chiến sĩ liên lạc của Chính ủy Bùi Tùng", đăng trên báo Tuổi Trẻ Thủ đô, của tác giả Nguyễn Hữu Mão được đăng vào ngày 30/4/2022. Link hiện tại: https://tuoitrethudo.vn/gap-chien-si-lien-lac-cua-chinh-uy-bui-tung-195285.html

Bài báo này mang đến nhiều thông tin khác với Bản tường thuật (đánh máy) của Chính ủy Bùi Tùng hiện cũng vẫn còn được lưu hành trên mạng: https://www.facebook.com/groups/Xetang2016/permalink/2061377664002117/

Nội dung cả hai bài viết nói trên đều dài, dưới đây chỉ trích lại các đoạn đáng lưu ý mà thôi. Bài báo về Chiến sĩ liên lạc Phúc được trích dẫn sau chữ Ô. Phúc, tường thuật của Chính ủy Tùng được trích dẫn (không sửa chính tả) sau chữ Ô. Tùng. Các giải thích, nhận xét (không bình luận) của Locliec được in nghiêng. Các tiêu đề nhỏ là do Locliec đặt.

1. Chính ủy Bùi Tùng vào dinh bằng xe gì?

Ô. Phúc: "Sáng 30/4/1975, xe bọc thép K63 của Chính ủy Bùi Tùng tiến vào nội đô, rồi "đến trước cổng Dinh Độc Lập, trong sân dinh lúc ấy đã có mấy chiếc xe tăng của Lữ đoàn, một vài chiến sĩ đang phất cờ trên tầng 2. Chiếc K63 chạy vào trong sân dinh và dừng lại, ông Phúc, ông Quý mang theo súng AK cùng Chính ủy Tùng nhảy xuống xe. Ông Phúc và Chính ủy Bùi Tùng chạy vào dinh, còn ông Quý chạy vòng ra phía sau dinh…"

 Ông Phúc cho biết: Trên xe (K63) gồm: Lái xe Khang, Chính ủy Bùi Tùng, trợ lý Tham mưu Trịnh Xuân Quý và chiến sĩ liên lạc Nguyễn Văn Phúc, Ông Tài (lữ đoàn trưởng) không đi xe này

Ông Tùng chỉ nói chung chung là xe thiết giáp.

Xe K63 là xe thiết giáp chở bộ binh do TQ thiết kế và sản xuất, (chở tối đa 15 người).

2. Gặp nội các Dương Văn Minh:

Ô. Phúc: "Trong phòng lúc đó có vài chiến sĩ ta. Phía ngoài hành lang, bộ đội ta lên mỗi lúc một đông. Chính ủy Bùi Tùng cao hơn mọi người, rẽ đám đông vào phòng. Đến trước dãy ghế có những người đang ngồi, ông hỏi: “Ai là Dương Văn Minh?”. Ông Minh dứng dậy. Chính ủy Bùi Tùng dõng dạc nói: “Ông Minh! Các ông đã bị bắt. Các ông phải đầu hàng vô điều kiện!”.

Ô. Tùng: "Lúc này người chỉ huy có cấp hàm và chức vụ cao nhất của quân đội ta tại dinh độc lập là đồng chí trung tá Nguyễn Tất Tài lữ đoàn trưởng và trung tá Bùi Văn Tùng chính ủy lữ đoàn ( chế độ hai thủ trưởng ). Nên mọi việc tại dinh phải trật tự nhất nhất theo kỷ luật quân đội , kỷ luật chiến trường , các cấp dưới thuộc quyền và phối thuộc đều phải chấp hành theo mệnh lệnh của chúng tôi, mặt khác để quân ngụy thấy rõ kỷ luật của quân đội cách mạng . Đồng chí Phạm Duy Đô quyền đại đội trưởng đặc công theo các xe tăng dẫn đầu vào trước , thấy chúng tôi vào ra báo cáo “Chính phủ ngụy và cả Dương Văn Minh đều ở trong dinh, mời các thủ trưởng vào giải quyết. Thấy chúng tôi vào Dương Văn Minh nói ngay “ chúng tôi chờ các ông vào để bàn giao “. Tôi bực mình nói ngay : “ Các ông chẳng còn gì để mà giao, chỉ có một việc là đầu hàng không điều kiện"

Theo ông Phúc, chính ủy Bùi Tùng và chiến sĩ liên lạc Phúc, (không có ông Tài, lữ đoàn trưởng) bước lên hành lang thì trong phòng và ngoài hành lang đã có nhiều bộ đội, và ông Bùi Tùng phải "rẽ đám đông vào phòng".

Nhưng theo ông Bùi Tùng thì cùng bước vào dinh còn có Trung tá Nguyễn Tất Tài. Trước đó nữa thì đã có Đại đội trưởng đặc công Phạm Duy Đô ra đón "chúng tôi", và khi ông Minh nói "chờ các ông vào bàn giao" là nói với "chúng tôi" - ông Tùng và ông Tài. Nghĩa là ông Tài luôn ở cạnh ông Tùng trong quá trình "bắt" Dương Văn Minh.

3. Ra Đài Phát thanh

Ô. Phúc: "Lúc đó, ông Phúc mới sực nhớ lời dặn của Lữ trưởng Nguyễn Tất Tài khi ở Thủ Đức là khi nào bắt được Dương Văn Minh thì báo ngay cho ông biết nên ông Phúc vội chạy ra ngoài tìm Lữ trưởng để báo cáo".

"... tôi phải mất đến mấy phút mới tìm được Lữ trưởng Nguyễn Tất Tài đang đứng ở giữa sân dinh. Tôi chạy lại báo cáo: “Báo cáo Lữ trưởng! Đã bắt được Dương Văn Minh rồi!”.

"Lữ trưởng hỏi lại: “Bây giờ ở đâu?”. Lúc ấy tôi ngoái cổ nhìn về phía dinh thì thấy một số người đã đưa Dương Văn Minh ra và lên một chiếc xe Jeep. Chính ủy Tùng cũng lên một chiếc xe phía sau và hai xe cùng chạy ra khỏi dinh. Tôi vội chỉ tay và nói với Lữ trưởng Tài: “Quân ta đưa ông Minh ra Đài Phát thanh và Chính ủy Tùng cũng đi theo rồi kia ạ”. Lập tức Lữ trưởng Tài dậm chân xuống đất nổi nóng quát: “Ai bảo làm việc ấy? Nếu họ giả danh Quân Giải phóng giúp Dương Văn Minh tẩu thoát thì bố Tùng nhà cậu chết!”. Nhìn quanh một vòng, Lữ trưởng Tài bảo: “Cậu đi tìm cho tôi mấy trợ lý lại đây!”.

"Tôi chạy tìm xung quanh thì may sao gặp được anh Quý, trợ lý Tham mưu nên gọi anh cùng đến gặp Lữ trưởng Tài. Lữ trưởng nói: “Bây giờ hai cậu bằng mọi cách tìm xem Đài Phát thanh ở đâu, đến đó xem Dương Văn Minh và ông Tùng có ở đấy không? Nếu gặp ông Tùng thì nhắc ông ấy phải kiểm tra mật danh xem nhóm người dẫn Dương Văn Minh đi là đơn vị nào? Xong về báo cáo tôi!”.

Ô. Tùng: "Có một cán bộ rất trẻ đề nghị ( I ) : hay là ta đi bằng hai xe jeep “ . Tôi đồng ý. Đồng chí cán bộ trẻ và một hai bộ đội ta cùng với Minh Mẫu lên xe đầu .Tôi cùng hai chiến sỹ lên xe sau . Thấy xe rộng một người thấp , đầu hình như búi tó , nói tiếng Việt rất sõi xin đi tôi cho lên xe, tôi tưởng là phóng viên người Nhật ( sau này anh Thành tín Bùi Tín cho tôi biết đó là Hà Huy Đỉnh nhà báo ở Sài Gòn ). Một người Âu nói tiếng Pháp hỏi tôi biết tiếng Pháp không . tôi nói tôi biết .Người ấy tự xưng là người Tây Đức sẽ nói tốt cho quân cho quân giải phóng xin đi , tôi cho lên xe và bu theo một vài nhà báo phương tây nữa".

Theo ông Phúc: Khi nhóm bộ đội đã đưa tướng Minh lên xe để sang Đài Phát thanh, được ông Phúc báo, Trung tá Nguyễn Tất Tài mới biết đã bắt được Dương Văn Minh. Ông Tài không biết ông Tùng đang ở đâu và "nổi nóng" với ông Tùng: Dương Văn Minh tẩu thoát thì bố Tùng nhà cậu chết!

Ông Tùng lại tường thuật khác: Cả ông Tùng và ông Tài đều cùng vào "bắt" ông Minh. Sau đó ông Tùng sang đài Phát thanh bằng xe Jeep thứ hai của "một cán bộ trẻ", trên xe ông Tùng gồm: 2 bộ đội, ông Tùng, ông Đỉnh, nhà báo Đức và bu theo "một vài nhà báo phương Tây nữa", (chưa tính lái xe). Còn xe của "cán bộ trẻ" chỉ có "một hai bộ đội cùng với Minh,  Mẫu"

4. Ở đài Phát thanh Sài Gòn

Ô. Phúc: "Tôi lại nhờ người đưa đến Đài phát thanh. Đến Đài phát thanh, tôi thấy có 2 chiếc xe Jeep đỗ ở phía trái sân. Tôi ôm súng đi lên. Qua tầng 1 thấy có một nhóm bộ đội ta đang túm tụm làm việc gì đó nhưng không thấy Chính ủy Tùng. Tôi đi thẳng lên tầng 2, thấy phòng tiếp khách mở cửa, tôi đi vào. Mừng quá! Chính ủy Tùng đây rồi!"

"Tôi tiến lại đứng cạnh Thủ trưởng của mình và đưa cho ông tờ giấy tôi ghi lời dặn của Lữ trưởng là Chính ủy phải kiểm tra mật danh của nhóm người dẫn giải Dương Văn Minh. Một lát sau, tôi thấy một người đeo xà cột chéo trước ngực tiến tới trước mặt Dương Văn Minh và đưa cho ông ta một tờ giấy. Ông Minh xem lướt qua và nói với người đó: “Chữ thượng cấp viết thế này, tôi không đọc được”. Nghe ông Minh nói vậy, Chính ủy Tùng vội với tay lấy tờ giấy từ tay ông Minh, đọc lướt qua rồi nói dằn giọng: “Tại sao lại viết là Tổng thống Việt Nam Cộng hòa? Nếu viết như vậy hóa ra công nhận Việt Nam cộng hòa là một quốc gia có chủ quyền và thế là mình đi xâm lược à?”.

Ô. Tùng: "Sẵn tập pơ-luya xanh nhạt trên bàn tôi lấy một tờ thảo chữ viết bằng bút máy bi to và rõ . thảo xong (2) tôi đưa cho Minh. Minh xem xong và nói : “ Thưa ông , đề nghị ông bỏ hai chữ tổng thống “ . Tôi hỏi lại : “ anh lấy cương vị gì để ra lệnh cho sỹ quan và binh sỹ anh hạ vũ khí đầu hàng vô điều kiện và anh đứng cương vị nào để giải tán được chính quyền của anh từ trung ương đến địa phương , phải là người cầm đầu của chính quyền này chứ , mà theo tôi biết người cầm đầu của chính quyền này là tổng thống ? “. Minh nói:” đúng , đúng , ông nói đúng , nhưng thưa ông tôi không thích cái tổng thống này , dân chúng và binh sỹ họ cũng không thích tổng thống này , chỉ cần để đại tướng là họ sẽ nghe theo tôi “. Tôi bực mình và nghiêm sắc mặt nói với Minh : “ anh chỉ có sỹ quan và binh sỹ của anh thôi.Anh nói anh không thích tổng thống này là không đúng . Chính anh đã nhận tổng thống từ tay Trần Văn Hương và anh đã làm tổng thống ba ngày rồi , tại sao anh nói anh không thích ?”. Đuối lý , Minh chịu.Tôi lại bảo : “ Đây là những điều kiện của chúng tôi , còn lời tuyên bố đầu hàng không điều kiện của anh thì anh phải ghi lại”.trong khi Minh đang chép lại lời đầu hàng , tôi lại nghĩ có kẻ đầu hàng thì phải có người chấp nhận đầu hàng , nếu không dân chúng tưởng do lòng tốt của Minh và tự Minh đơn phương đầu hàng , chứ không phải do ta đánh tận vào sào huyệt và bắt chúng phải đầu hàng".

Theo ông Phúc, người đeo xà cột chéo trước ngực là người đầu tiên viết lời Tuyên bố đầu hàng. Chữ xấu, ông Minh đọc không được và do trong đó có chữ "Tổng thống VNCH", nên sau đó Chính ủy Tùng viết lại.

Ông Tùng thì nói chỉ có mình ông thảo tuyên bố đầu hàng. Sau đó, ông Minh chép lại.

  5. Người đeo xà cột chéo và một cán bộ rất trẻ là ai?  

Ô. Phúc: "Hình như lúc đó Chính ủy Tùng nhớ đến lời dặn của Lữ trưởng do tôi vừa truyền đạt, ông hỏi ngay: “Vậy anh là ai?”.

Người ấy đáp: “Tôi là Phạm Xuân Thệ, Trung đoàn phó Trung đoàn 66, đoàn Đông Sơn, Sư đoàn 304, Quân đoàn 2. Còn anh là ai?”. Chính ủy Tùng trả lời: “Tôi là Bùi Tùng, Chính ủy Lữ đoàn Xe tăng 203, Quân đoàn 2”.

Ô. Tùng:"Đồng chí cán bộ rất trẻ đó sau này về đơn vị tôi mới biết đó là Đại úy Phạm Xuân Thệ . Mặt tốt của đồng chí và một số anh em bộ đội ta là lúc nào cũng đi kèm sát Dương Văn Minh từ dinh Độc lập ra đài phát thanh và ngược lại, nên tôi đỡ lo vì có việc gì xẩy ra với Minh đã có anh em mình kèm chặt"..

 Ông Phúc cho biết ông Tùng đã chủ động hỏi tên ông Thệ theo chỉ thị của lữ trưởng Tài.

Còn ông Tùng, thì sau này về đơn vị mới biết "Đồng chí cán bộ rất trẻ đó" là Đại úy Phạm Xuân Thệ.

5. Trong phòng bá âm.  

Ô. Phúc: "Khi các nhân viên của đài làm công tác chuẩn bị phát sóng xong thì ông Minh, nhà báo Tây Đức đem theo máy ghi âm vào phòng phát thanh. Nhóm cán bộ chiến sĩ Trung đoàn 66 cùng theo vào nhưng Chính ủy Tùng và tôi không vào phòng đó mà chỉ ở bên ngoài nhìn vào.

- Có phải vì thế mà trong bức ảnh chụp ông Dương Văn Minh và nhà báo Tây Đức ngồi trước bàn có chiếc máy ghi âm trong phòng phát thanh chuẩn bị phát sóng, xung quanh có Phạm Xuân Thệ và một số anh em Trung đoàn 66 nhưng không có Chính ủy Bùi Tùng?

- Đúng thế! - ông Phúc khẳng định".

Ô. Tùng: "Khi hai lời phát của Minh và tôi máy đã ghi âm xong thì nhân viên đài phát thanh đều chạy về và họ vui vẻ làm việc. Tôi hỏi máy móc có hư hỏng gì không. Anh chị em trả lời máy phát tốt nguồn điện được . họ đưa chúng tôi xuống phòng bá âm có kính ngăn đôi . Kỹ thuật viên ra lệnh im lặng, chúng tôi chứng kiến máy phát đi lời đầu hàng không điều kiện của tổng thống ngụy quyền và lời chấp nhận đầu hàng của tôi đại diện quân giải phóng đánh chiếm dinh Độc Lập".

Theo ông Phúc: Ông Tùng và ông Phúc ở ngoài, không vào phòng bá âm.

Ông Tùng tường thuật: ông có ở trong phòng bá âm.

6. Tờ giấy bản thảo.

Ô. Phúc: "Về tờ giấy mà ông Tùng ném vào góc phòng, có người cúi nhặt thì bị đòi lại và xé vụn ra, ông Phúc lý giải:

- "Họ nhầm đấy! Đó là tờ giấy màu trắng của tôi ghi lời dặn của Lữ trưởng đưa cho Chính ủy là phải kiểm tra mật danh của nhóm người dẫn giải Dương Văn Minh".

Ô. Tùng:"Hai bản thảo gốc này nhà bảo tàng quân đoàn 2 cất giữ trong kho . khi anh Trọng ở viện bảo tàng quân đội đến tôi lấy tài liệu, tôi đề nghị anh Trọng lên quân đoàn 2 lấy hai bản thảo gốc đó".

 

                                                                               ------------------

Người cắm cờ Giải phóng trên nóc Bộ Quốc phòng VNCH

 

Báo chí chính thống gần như không viết gì về việc đánh chiếm và cắm cờ tại trụ sở Bộ Quốc phòng của chính quyền ngụy ngày 30/4/1975. Hầu hết chỉ nói đến sự kiện cắm cờ tại Bộ Tổng Tham mưu Quân đội VNCH.

Có khi nhà báo còn lầm lẫn giữa Bộ Quốc phòng và Bộ Tổng Tham mưu Quân đội VNCH.

Chẳng hạn như ở bức ảnh này:

Thì lại được ghi chú là: Quân giải phóng đánh chiếm Bộ Tổng tham mưu ngụy ngày 30-4-1975. Mặc dù ngay trong ảnh đã có sẵn dòng chữ BỘ QUỐC PHÒNG.

Bộ Tổng tham mưu Quân đội VNCH là đơn vị trực thuộc Bộ Quốc Phòng. Vào tháng 4/75 thì Trung tướng Trần Văn Đôn là Phó Thủ tướng kiêm Tổng trưởng Quốc phòng. Ông Đôn di tản vào lúc 7 giờ 30 tối ngày hôm trước (29/4/75).

Bộ Quốc phòng ngụy đóng trụ sở tại đường Gia Long cũ, nay là trụ sở Sở Giao thông Công chính trên đường Lý Tự Trọng, chỗ này mình hay ra vào nên nhìn tòa nhà trên ảnh thì nhận ra ngay. Còn Bộ Tổng tham mưu ngụy đóng ở đường Võ Tánh cũ, nay hình như là Bộ Tư lệnh Quân khu 7, đường Hoàng Văn Thụ.

Lực lượng đánh chiếm Bộ Tổng tham mưu-cơ quan Tổng hành dinh quân lực Việt Nam Cộng hòa là Trung đoàn 28, Sư đoàn 10 thuộc Quân đoàn 3 và người cắm cờ chiến thắng là các anh Trần Lựu và Nguyễn Duy Tân (Trung đoàn 28).

Còn lực lượng đánh chiếm Bộ Quốc Phòng vẫn là mũi thọc sâu của Quân đoàn II gồm Lữ đoàn 203 Tăng-Thiết giáp và Trung đoàn bộ binh 66 (sư đoàn 304)... . Cụ thể gồm một xe Thiết giáp của Lữ đoàn 203 có gắn đại liên 12 ly 7 và đơn vị phối thuộc là các chiến sĩ của Đại đội Trinh sát (C20), Trung đoàn 66 (ảnh trên).

Người cắm cờ trên nóc Bộ Quốc phòng ngụy là các anh Trần Hùng, anh Minh, anh Thọ..., thuộc Đại đội Trinh sát (C20) của Trung đoàn 66 (trung đoàn mà anh Phạm Xuân Thệ là trung đoàn phó).

Nhân chứng kể lại như Video dưới đây: 

(https://www.youtube.com/watch?v=5UY46iU90IM)

 

Pháp đánh thuê cho Mỹ và bị Mỹ đá đít ra khỏi Đông dương

 

Ngày 19-12-1946, Cụ Hồ viết Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến. Tòan dân hưởng ứng, có súng dùng súng, có dao dùng dao. Cuộc trường kỳ kháng chiến chống Pháp của nước Việt Nam non trẻ bắt đầu.

Ngày 8-5-1950, Hoa kỳ đứng đầu là Truman, chính thức quyết định viện trợ cho Pháp trong chiến tranh Đông Dương.

Mỹ đã bỏ ra tổng cộng khoảng 3,5 tỷ đô la cho Pháp trong cuộc chiến này. Cụ thể,“Tài liệu mật của Lầu Năm Góc” cho biết, tính đến ngày 21-1-1954, Mỹ đã viện trợ cho Pháp 1.400 xe tăng và xe bọc thép, 619 máy bay, 390 tàu đổ bộ, 16.000 ôtô, 175.000 súng trường và súng máy, 2.555 triệu viên đạn..

Khi Mỹ đã trả đến 80% chi phí của cuộc chiến, thì "Địa vị của chúng ta đã chuyển thành địa vị của một kẻ đánh thuê đơn thuần cho Mỹ". Không phải tôi (Thiên Lý) nói, đó chính là lời thú nhận của Henri Navarre, nguyên là Đại tướng tổng chỉ huy quân đội Pháp ở Đông Dương.

Vì Pháp chỉ "đánh thuê" cho Mỹ, nên ngay từ đầu có thể thấy Mỹ chính là thủ phạm gây ra chiến tranh lâu dài ở Việt Nam. Không có cái gọi là nội chiến, chỉ có thể gọi đó là cuộc Kháng chiến của nhân dân Việt Nam chống Mỹ cứu nước. Thậm chí giai đoạn cuối của kháng chiến chống Pháp đã là kháng chiến chống Mỹ rồi.

Navarre viết tiếp:

"Điều nguy hiểm nghiêm trọng nhất của viện trợ Mỹ là, về mặt chính trị, nó làm cho Mỹ nhúng tay ngày càng sâu vào các công việc của chúng ta. Nó làm cho ảnh hưởng của Mỹ thay thế dần ảnh hưởng của Pháp đối với các quốc gia liên kết".

"Dần dần, họ đẩy chúng ta ra ngoài. Nhờ sức mạnh của đồng đô la, họ đã chiếm lấy vị trí của chúng ta, nhưng dưới một hình thức dường như không thấy được. Không có toàn quyền, công sứ, cao ủy Mỹ, nhưng có một đại sứ Mỹ, và không có một điều gì có thể làm được nếu không được ông ta cho phép. Các dân tộc tưởng mình được tự do, mà không thấy rằng mình đã bị tiền bạc chi phối một cách khắc nghiệt, mình chỉ là những con rối của Mỹ”. (Sách Đông Dương hấp hối, NXB Công an nhân dân, 2004).

Ngày 7-5-1954, Pháp đầu hàng Việt Minh tại cứ điểm Điện Biên Phủ. Ngay sau khi Hiệp nghị Geneve được ký kết, cụ Hồ bảo bác Giáp: "Chú đừng mừng vội, hãy chuẩn bị đánh Mỹ", tư tưởng đánh Mỹ đã có từ khi đó, Nghị quyết 15 là chuyện sau này.

Ở miền Nam, CIA đưa Diệm, tay sai của Mỹ lên làm Thủ tướng rồi sau đó phế truất Bảo Đại, con bài của Pháp. Ngày 26-4-1956, Pháp rút hết quân khỏi miền Nam Việt Nam. Diệm tuyên bố, biên giới của nươc Mỹ kéo dài đến vĩ tuyến 17.

Từ 1955 đến 1960, Mỹ nhảy vào chiếm chỗ của Pháp, trực tiếp bỏ tiền "thuê" Diệm "chống cộng". Trong 5 năm, tổng số viện trợ của Mỹ cho Diệm mới chỉ là khoảng 2 tỷ đô la. Mỹ ảo tưởng, cho là "rẻ" hơn so với "thuê" Pháp, (sau này mới biết là lầm).

Vậy là tại Đông Dương, Pháp đã từng bị Nhật "hất cẳng", nay lại bị Mỹ "đá đít" ra khỏi miền Nam Việt Nam.

Cay không? Có chứ, không cay sao được!

Năm 1961, khi gặp Kennedy, tướng Pháp De Gaulle đã "trù ẻo":

"Người Mỹ các ông, ngày hôm qua, muốn chiếm lấy chỗ của chúng tôi ở Đông Dương. Ngày hôm nay, các ông lại bắt chước chúng tôi nhen lên một cuộc chiến tranh mà chúng tôi đã chấm dứt. Tôi xin nói trước với các ông rằng: Mỗi bước, các ông sẽ ngập thêm vào cái vũng lầy quân sự và chính trị không có đáy, bất kể các ông có thể ném vào đó những tốn thất (nhân mạng) và chi tiêu (tiền của) đến thế nào”. (Hồi ký).

Có lẽ nước Mỹ đã không nghe những lời cảnh báo của De Gaulle. Hoặc Kennedy đã nghe nhưng bị ám sát sớm quá.

Cái gì phải đến đã đến, rạng sáng ngày 30-4-1975, Martin, đại sứ Hoa kỳ tại Sài Gòn và những tên thủy quân lục chiến Mỹ cuối cùng leo vội lên trực thăng, bay thẳng ra biển.

Hơn 20 năm gây chiến, Mỹ đã phải trả một cái giá không thể cao hơn, tốn hơn 160 tỷ đô la. Về nhân lực, có thời điểm Mỹ phải huy động đến 628.000 lính Mỹ tham chiến, tổn thất về nhân mạng là 58.220 lính Mỹ đã bị chết và 305.000 bị thương.

                                                ----------

PGS.TS Bùi Hiền qua đời

 

PGS.TS Bùi Hiền, sinh năm 1935 là nhà giáo, nhà nghiên cứu ngôn ngữ và quản lý giáo dục, nguyên Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Sư phạm Ngoại ngữ Hà Nội. Ông qua đời ngày 11/5/2025 tại quê nhà Phú Thọ, thọ 90 tuổi.

Năm 2017, ông đưa ra một đề xuất cải cách cách viết chữ quốc ngữ làm dậy sóng dư luận.

Trong lịch sử gần 400 năm của chữ Việt, đã có khoảng hai chục lần các bậc “tiền bối”, cả Tây lẫn ta, đề xuất ý tưởng “cải cách”, riêng chỉ có PGS. TS Bùi Hiền là bị “đám quần chúng không hiểu gì cứ ào ào vào ném đá” (lời của TS Đoàn Hương).

Cách đây 112 năm, trong bài viết “Chữ quốc ngữ”, trên tờ Đông Dương tạp chí, số 33, năm 1913, ông Nguyễn Văn Vĩnh từng than: “Mấy năm nay có người bàn cách sửa đổi chữ quốc ngữ cho phải lẽ nhưng chẳng lý nào bằng thói quen của người ta, cho nên tuy đã có nghị định y lối Kuốk-ngữ tân-thứk, mà không ai chịu theo, tân thứk lại mang tiếng oan rằng khéo vẽ vời cho nhiễu sự”.

Đề xuất cải cách chữ viết của ông Bùi Hiền cũng mang tiếng oan như vậy.

Hầu hết những người ném đá, giễu cợt, thậm chí rủa xả ông Bùi Hiền đều không để ý rằng nghiên cứu của ông chỉ nhằm thay đổi cách viết cho hợp lý, chứ không phải thay đổi cách đọc.

Từ trước đến giờ, mọi đề xuất cải cách, cả khi có sự ủng hộ của nhà cầm quyền (như Nghị định của chính quyền thực dân Pháp ngày 16-5-1906 thông qua "Kuốk-ngữ tân-thứk" mà ông Nguyễn Văn Vĩnh nhắc tới ở trên) đều không thành công. Mặc dù vậy, chữ viết tiếng Việt vẫn biến đổi dần thành ra lối viết như ngày nay.

Người ta “ném đá”, thậm chí đòi “ỉa vào” đề xuất cải cách của PGS.TS Bùi Hiền, nhưng chính họ vẫn đang áp dụng những “cải cách” tương tự.

Thật vậy.

Để có thể rủa xả ai đó trên mạng bằng tiếng Việt, chắc chắn là bạn phải “viết” tiếng Việt thông qua bàn phím chứ không thể dùng cây bút thông thường. Vậy thì một điều không thể tránh được, là bạn phải biết gõ tiếng Việt theo một trong các kiểu gõ thông dụng hiện nay, như Telex, VNI, hoặc VIQR.

Chẳng hạn, nếu bạn chọn kiểu gõ Telex, thì hai chữ “Tiếng Việt” sẽ được bạn “viết” (gõ trên bàn phím) như thế này: “Tieengs Vieetj”.

Và xin thưa, khi "viết" như thế, thì bạn đã thực hiện việc “cải cách chữ quốc ngữ” theo đề xuất của học giả Nguyễn Văn Vĩnh vào năm 1928, cách đây gần 100 năm. 

Thiển ghĩ, dù bạn không đánh giá cao tính ứng dụng trong nghiên cứu của ông Bùi Hiền, bạn vẫn nên bày tỏ sự tôn trọng đối với tinh thần tự do học thuật và nỗ lực nghiên cứu khoa học của một người mà sự nghiệp hơn nửa thế kỉ luôn gắn bó với công tác đào tạo và nghiên cứu tiếng Việt.

R.I.P ông, PGS-TS Bùi Hiền, vị giáo sư đáng kính.

Đài tưởng niệm Người lính Xô-viết tại Rzhev

 

 

Cứ mỗi ngày 9/5 hàng năm, nước Nga lại long trọng kỷ niệm Ngày Chiến thắng phát-xít Đức và tưởng nhớ hàng chục triệu người con Xô viết đã ngã xuống trong Chiến tranh thế giới thứ 2.

Đài tưởng niệm Người lính Xô-viết tại Rzhev, tỉnh Tver, CHLB Nga được khánh thành ngày 30/6/2020 nhằm vinh danh những người lính Hồng quân đã hy sinh tại một trong những trận đánh ác liệt nhất trong cuộc Chiến tranh Vệ quốc vĩ đại của Hồng quân Liên Xô, trận Rzhev (1942-1943).

Tượng đài là tác phẩm của nhà điêu khắc trẻ Andrei Korobtsov, người đã dành ra ba năm để phác thảo, và kiến trúc sư Konstantin Fomin. Bức tượng gười lính cao 25 mét, nặng 80 tấn, được ghép từ 600 chi tiết đồng, đặt trên ngọn đồi cao 10 mét.

Hình ảnh người lính được khắc họa với dáng vẻ oai nghiêm, tay cầm súng, áo choàng rách nát tưởng như đang tan dần vào không trung... Nhưng không, chiếc áo đó đã hóa thành đàn sếu, ẩn dụ cho linh hồn bất tử của người lính Hồng quân, bay lên.

Tượng đài được tác giả lấy cảm hứng từ bài thơ "Đàn sếu" của Rasul Gamzatov và bài thơ "Tôi bị giết ở ngoại ô Rzhev" của Alexander Tvardovsky: 

"Tôi bị giết ở Rzhev

Trên một đầm lầy không tên

Ở cánh trái, đại đội năm

Trong trận tập kích tàn khốc

Tôi đã chết mà không được biết

Rồi cuối cùng Rzhev có về ta?"

Hãy nhìn lên tượng đài, người lính vẫn đang nhìn xuống mảnh đất Rzhev ngày nay như vẫn còn đang lặp lại câu hỏi trong bài thơ ấy?

Tượng đài Người lính tại Rzhev được khánh thành ngày 30/6/2020 bởi Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống Belarus Aleksander Lukashenko.

Nước Nga, Belarus và cả Ukraine nữa, đã từng là những người anh em thân thiết mang tên Đại Nga, Bạch Nga và Tiểu Nga trong cùng một đế quốc. Cả ba dân tộc đã từng sát vai trong cuộc Chiến tranh Vệ quốc vĩ đại của Hồng quân Liên Xô chống lại quân đội Đức Quốc xã trên nhiều mặt trận.

Người lính trên tượng đài mang một cái tên chung là Hồng quân, anh có thể là người Nga, người Belarus, người Ukraine hay bất kỳ một dân tộc khác... đã chiến đấu và hy sinh ở Rzhev hay nhiều mặt trận khác để bảo vệ một Tổ quốc chung - là Liên bang Xô viết.

Không có biên giới nào với đàn sếu, biểu tượng linh hồn, biểu tượng về sự hy sinh của những người lính Hồng quân. Đàn sếu có thể tự do bay từ nước Nga đến Belarus, đến Ukraine hay bất kỳ một nơi nào trên trái đất.

Tuy nhiên, nếu tượng đài này được đặt ở Ukraine, nó chắc chắn sẽ bị kéo đổ. Ukraine đã từng dỡ bỏ nhiều tượng đài thời Liên Xô, trong đó có các tượng đài tưởng niệm chiến sĩ Hồng quân. Bên cạnh đó họ lại dựng tượng, đặt tên phố, tưởng niệm và phong anh hùng dân tộc đối với tên phát-xít Stepan Bandera, kẻ đã tuyên bố "làm việc chặt chẽ với nước Đức Quốc xã Vĩ đại, dưới sự lãnh đạo của Adolf Hitler để hình thành một trật tự mới ở châu Âu và thế giới...". 

Bandera chính là kẻ đã để lại dấu ấn trong các vụ thảm sát mang tính diệt chủng đối với hàng trăm ngàn người Ba Lan ở Volhynia và ở Đông Galicia trong Thế chiến thứ 2.

Bất chấp những đổi thay trớ trêu của lịch sử, những con sếu trắng vẫn bay trên bầu trời, mang theo linh hồn của những người lính Hồng quân ngã xuống vì sự nghiệp bảo vệ Đất nước trong cuộc Chiến tranh vệ quốc vĩ đại.

------------------

 

*Trận Rzhev

Trận chiến Rzhev kéo dài 14 tháng (từ tháng 1/1942 đến tháng 3/1943) là một phần của mặt trận Rzhev-Sychyovka-Vyazma, nơi Hồng quân Liên Xô phản công để đẩy lùi quân Đức sau khi chúng bị đánh bật khỏi ngoại ô Moscow. Đây là một trong những trận đánh đẫm máu nhất trong lịch sử, được gọi là "cối xay thịt Rzhev". Hồng quân đã chịu tổn thất khủng khiếp, nhưng chiến thắng tại đây đã giúp bảo vệ Moscow và tạo bước ngoặt trong cuộc chiến chống phát xít Đức. Những người lính từ Nga, Belarus, Ukraine và các nước khác trong Liên Xô cũ đã cùng nhau chiến đấu, thể hiện tình đoàn kết anh em trong thời khắc sinh tử.

Dòng chữ khắc trên phiến đá bên dưới – "Chúng tôi đã ngã xuống vì Tổ quốc, nhưng Tổ quốc đã được cứu" – trích từ bài thơ của Tvardovsky, nhấn mạnh sự hy sinh cao cả của hơn 1,3 triệu người lính Hồng quân tại mặt trận Rzhev-Vyazma, trong đó khoảng 400.000 người chết hoặc mất tích và 700.000 người bị thương.

Hai khổ thơ trong bài thơ đàn sếu của Rasul Gamzatov

Ơ Việt Nam, gần 1,2 triệu người con ưu tú đã anh dũng hy sinh trong hai cuộc chiến tranh bảo vệ độc lập dân tộc, để đất nước hôm nay có Hòa bình và Thống nhất.

Còn ở nước Nga, hàng chục triệu người con Xô viết đã ngã xuống trong cuộc Chiến tranh vệ quốc vĩ đại.

Nhà thơ Rasul Gamzatov (Người Daghestan, Liên Xô cũ, tác giả tập truyện nổi tiếng "Daghestan của tôi") đã viết về những người lính hy sinh trong chiến tranh trong bài thơ Журавли - Đàn sếu:

(Xin trích dịch 2 khổ dưới đây:)

Tôi vẫn nghĩ, kìa những người lính trẻ

Từ chiến trường đẫm máu chẳng trở về,

Có lúc họ rời lòng đất mẹ,

Để hóa thành đàn sếu trắng bay đi.

...

Đàn sếu bay trên bầu trời mệt mỏi

Hình mũi tên, trong sương phủ trời chiều

Trong đội hình vẫn còn chỗ trống

Có lẽ nào chỗ trống ấy - dành tôi.

...

Nguyên tác:

Мне кажется порою, что солдаты,

С кровавых не пришедшие полей,

Не в землю эту полегли когда-то,

А превратились в белых журавлей

...

Летит, летит по небу клин усталый -

Летит в тумане на исходе дня,

И в том строю есть промежуток малый -

Быть может, это место для меня!

 

--------------

TƯỢNG ĐÀI CÁC CHIẾN SĨ VIỆT NAM TẠI NGA

 

Ngày 9-5 hàng năm, nước Nga tưng bừng kỷ niệm Ngày Chiến thắng phát xít. Cuộc chiến tranh Vệ Quốc Vĩ đại của nhân dân Xô-viết kết thúc thắng lợi có sự đóng góp không nhỏ của những chiến sỹ tình nguyện quốc tế, trong đó có những thanh niên là người Việt Nam.

Ảnh dưới đây là Cụm tượng đài “Các đồng minh – Chiến sĩ Việt Nam”, được khánh thành ngày 12/8/2024, tại công viên “Ái Quốc” (Patriot),  ngoại ô Moscow, nhằm tưởng niệm các chiến sĩ tình nguyện quốc tế Việt Nam đã cùng với nhân dân Xô-viết tham gia cuộc Chiến tranh Vệ quốc Vĩ đại (1941 – 1945).

 

Đại tướng Phan Văn Giang và Thượng tướng Viktor Goremykin, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, Tổng cục trưởng Tổng cục Chính trị Quân sự Các Lực lượng vũ trang Liên bang Nga chủ trì lễ khánh thành hôm 12/8/2024. Tham dự sự kiện còn có Thượng tướng Alexander Fomin, Thứ trưởng Quốc phòng LB Nga và Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Việt Nam tại LB Nga Đặng Minh Khôi.

Cụm tượng gồm 3 bức tượng là tác phẩm của nhà điêu khắc Alexey Chebanenko, khắc họa hình ảnh các chiến sĩ tình nguyện Việt Nam: Lý Nam Thanh, Lý Anh Tạo và Lý Thúc Chất đã chiến đấu và hy sinh trong cuộc chiến phòng thủ bảo vệ thành phố Moscow.

Trước khi xây dựng, bản phác thảo về cụm tượng đã được phía Nga gửi đến Bộ Quốc phòng Việt Nam để xin ý kiến.

Đây là hình ảnh của ba trong số những thanh niên Việt Nam yêu nước được lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc đặt tên và gửi đến Moscow học tập. Khi phát xít Đức tấn công Liên Xô, họ đã tình nguyện gia nhập Trung đoàn quốc tế thuộc Lữ đoàn đặc nhiệm Bộ binh cơ giới (OMSBON) của Bộ Dân ủy Nội vụ Liên Xô.

Ngày 12/12/1986, họ đã được Đoàn Chủ tịch Xô viết tối cao Liên Xô đã truy tặng các Huân chương “Chiến tranh Vệ Quốc Vĩ đại” hạng Nhất, kỷ niệm chương Chiến thắng phát xít Đức và kỷ niệm chương Lữ đoàn quốc tế....

------------